DERS TANITIM ve UYGULAMA BİLGİLERİ

Dersin Adı Kodu Yarıyıl T+U+L (saat/hafta) Türü (Z / S) Yerel Kredi AKTS
İslam, Anadolu ve Osmanlı Mimarlıkları FAD 427 Bahar 03+00+00 Zorunlu 3 5
Akademik Birim: Sanat ve Tasarım Fakültesi Mimarlık Bölümü
Öğrenim Türü: Örgün eğitim
Ön Koşullar Yok
Öğrenim Dili: İngilizce
Dersin Düzeyi: Lisans
Dersin Koordinatörü: Ali Onat TÜRKER
Dersin Amacı: İlk dört yarıyılda Batı coğrafyası ağırlıklı bir mimarlık ve kent tarihi görmüş olan öğrencilere, Türkiye’nin de içinde bulunduğu geniş İslam ve Anadolu coğrafyasının mimarlık ve yapılı çevre tarihini, dönemlerinin toplumsal, sosyal ve ekonomik bağlamları içinde anlatmak; kültürler-arası, karşılaştırmalı ve eleştirel analizlere dayanan bir tarih anlayışı geliştirmek; böylece, günümüzde örnekleri giderek çoğalan, tarihten form devşirilerek üretilmiş yüzeysel ve pastiş mimarlıklara güçlü eleştiriler getirebilecek bir tarihsel ve teorik arka planı mimar adaylarının bilgi repertuvarına katmak.
Dersin İçeriği: Ders, geniş İslam coğrafyasında Ortaçağ, Erken Modern ve Modern dönemlerde üretilmiş olan mimarlık ve yapılı çevrenin tarihini temel bir “survey” biçiminde kurgularken, özellikle Anadolu Selçuk ve Osmanlı mimarlıklarına odaklanan bir “lecture” dersi olarak tasarlanmıştır. “Lecture”lar yakın çevredeki önemli tarihsel kentlere (Edirne, Bursa, İznik gibi) yapılacak gezilerle desteklenecektir. Ayrıca öğrencilerin, bu mimari mirasın son yüzyıldaki tarihsel ve politik dönüşümlere bağlı olarak değişen koruma, yeniden yorumlama, dönüştürme ve/veya yıkılma pratikleri gibi konulara da değinilecektir
Dersin Öğrenme Çıktıları (ÖÇ):
  • 1- Kapsanan coğrafyalardaki değişik mimarlıkları ve dönemleri ayırt edebilmek: örneğin bir Memluk camisi ile Osmanlı camisini, bir Selçuk türbesi ile bir Timurid türbeyi ya da bir erken Osmanlı camisi ile klasik Osmanli camisini tanıyıp ayırt edebilmek
  • 2- . Derste görülen örnekleri, tipoloji, malzeme, konstrüksiyon, mekan gibi Mimarlık disiplinine içkin olan konularda analiz ve ayırt edebilmek: çok direkli “hypostyle” cami ile merkezi kubbeli cami arasındaki mekan algısı farklarını görebilmek, Ermeni taş işçiliğini ya da Osmanlı almaşık duvar örgüsünü gördükleri yerde tanıyabilmek
  • 3- “İslam Mimarisi” gibi tartışmalı ve ideolojik olarak yüklü bir terime eleştirel bakabilmek; terimin tek bir dinin mimarlığını değil, çok çeşitli coğrafya ve kültürleri içeren çoğul bir mimarlığa işaret ettiğini anlayabilmek
  • 4- Çalışılan örnekler üzerinden Türkiye genelinde bir tarihi çevre ve koruma bilinci oluşturmak; bu konuların mimarlık mesleğinin en temel meseleleri arasında olduğu fikrini yerleştirmek
  • 5- Derste kapsanan konular üzerine Türkçe ve İngilizce kaynaklardan okumalar yapabilmek; okunanları yorumlama, özetleme ve yazma becerilerini ders çerçevesinde geliştirmek
Dersin Öğrenme Yöntem ve Teknikleri Dersin hocasının vereceği görsel malzeme ile desteklenmiş “lecture”lar · Okuma metinleri ve metinler üzerinden tartışmalar · Film gösterimleri · Geziler: gezilerde görülenlerin eskiz, fotograf,çizim olarak dokümente edilmesi


HAFTALIK PROGRAM

HaftaKonularÖn Hazırlık
1 Giriş: bir akademik disiplin olarak “İslam Sanatı ve Mimarlığı”
2 Akdeniz Sentezi: İslam Mimarisinin Oluşum Dönemi Abbasi ve Endülüs Emevi Mimarlığı: Cordoba Ulu Camisi İlgili Okumalar
3 Medrese, Kervansaray, Türbe Tipolojileri I Eyyubi ve Memluk Mimarlıkları: Kahire-Şam-Halep İlgili Okumalar
4 Medrese, Kervansaray, Türbe Tipolojileri II Ilkhanid ve Timurid Mimarlıkları: Isfahan ve Merv İlgili Okumalar
5 Diyar-ı Rum: Kültürler Arası Karşılaşmalar Bizans-Haçlılar-Ermeni Mimarlığı: Ayasofya, Akdamar, Ani İlgili Okumalar
6 Diyar-ı Rum: Osmanlı Öncesi Anadolu Anadolu Selçuk ve Beylik Mimarlığı: Divriği Ulu Cami İlgili Okumalar
7 Midterm Erken Osmanlı Mimarisi Eyvanlı camiler, külliye ve türbeler: Bursa ve İznik
8 Klasik-Emperyal Osmanlı Mimarisinin oluşumu Mimar Sinan: Şehzade, Süleymaniye, Selimiye İlgili Okumalar
9 Klasik Çağda Müslüman İmparatorluklar Osmanlı-Safavid-Mughal aksında mimarlık İlgili Okumalar
10 Gezi-Değerlendirme-Ödev İlgili Okumalar
11 Osmanlıda Modernleşme ve Yeniye Açılma 18 yüzyılda kent, mimarlık ve toplum İlgili Okumalar
12 Tanzimat ve İmparatorluğun Temsili Usul-i Mimariyi Osmani, Abdülhamit Albümleri İlgili Okumalar
13 Modern Osmanlı Rönesansı 20 yüzyıl başında Birinci Milli Mimarlık İlgili Okumalar
14 Türk-Osmanlı Konut Mimarisi Sedad Hakkı Eldem İlgili Okumalar


ZORUNLU ve ÖNERİLEN OKUMALAR

Richard Ettinghausen and Oleg Grabar, Islamic Art and Architecture 650-1250, New Haven: Yale University, 2001
Sheila Blair and Jonathan Bloom, The Art and Architecture of Islam 1250-1800, New Haven: Yale University, 1994
Robert Hillenbrand, Islamic Art and Architecture, London: Thames & Hudson, 1999
Dogan Kuban, Selcuklu Caginda Anadolu Sanati, Istanbul: Yapi ve Kredi Yayinlari, 2002
Aptullah Kuran, The Mosque in Early Ottoman Architecture, Chicago: University of Chicago Press, 1968
Gulru Necipoglu, The Age of Sinan: architectural culture in the Ottoman Empire, London:Reaktion, 2010
Sibel Bozdogan and Gulru Necipoglu ed., History and Ideology: architectural heritage of the ‘Lands of Rum’, Muqarnas Vol.24, 2007
Christina Maranci, Medieval Armenian architecture: constructions of race and nation, Leuven, 2001
Shirine Hamadeh, The City’s Pleasures: Istanbul in the 18th Century, Seattle: University of Washington Press, 2008
Ahmet Ersoy, Architecture and the Late Ottoman Historical Imaginary, Burlington VT: Ashgate, 2015Ali Cengizkan ed. Mimar Kemalettin ve Cagi, Ankara: TMMOB Mimarlar Odasi ve Vakiflar Genel Mudurlugu, 2009
Yildirim Yavuz, Imaparatorluktan Cumhuriyete Mimar Kemalettin 1870-1927, Ankara: TMMOB Mimarlar Odasi ve Vakiflar Genel Mudurlugu, 2009


DİĞER KAYNAKLAR



DEĞERLENDİRME SİSTEMİ

Yarıyıl İçi ÇalışmalarıSayıKatkı Payı (%)
Katılım 14 20
Ödev 1 20
Ara Sınavlar/Sözlü Sınavlar/Kısa Sınavlar 1 20
Final Sınavı 1 40
Total: 17 100


İŞ YÜKÜ HESAPLAMASI

EtkinliklerSayısıSüresi (saat)Toplam İş Yükü (saat)
Ders Saati14342
Ödev12727
Dersle İlgili Sınıf Dışı Etkinlikler13226
Ara Sınavlar/Sözlü Sınavlar/Kısa Sınavlar11515
Final Sınavı11515
Toplam İş Yükü (saat):125


PROGRAM YETERLİLİKLERİ (PY) ve ÖĞRENME ÇIKTILARI (ÖÇ) İLİŞKİSİ

# PY1 PY2 PY3 PY4 PY5 PY6 PY7 PY8 PY9 PY10 PY11 PY12
OC1       3     3          
OC2       3     2          
OC3       3     1          
OC4       3     1          
OC5       3     2