DERS TANITIM ve UYGULAMA BİLGİLERİ
| Dersin Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U+L (saat/hafta) | Türü (Z / S) | Yerel Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Gıda Peyzajları: Gıdanın Şehri Nasıl Şekillendirdiğini Keşfetmek | KHAS 1364 | Güz | 03+00+00 | Seçmeli | 3 | 5 |
| Akademik Birim: | Ortak Dersler Bölümü |
| Öğrenim Türü: | Örgün Eğitim |
| Ön Koşullar | Yok |
| Öğrenim Dili: | İngilizce |
| Dersin Düzeyi: | Lisans |
| Dersin Koordinatörü: | - - |
| Dersin Amacı: | Dersin amacı, öğrencilerin gıda sistemlerinin İstanbul metropolündeki kentsel mekânları ve gündelik yaşamı nasıl şekillendirdiğine dair kapsamlı bir anlayış kazanmalarını sağlamaktır. Disiplinler arası bir yaklaşım benimseyen ders, gıda üretimi, dağıtımı, sergileme-pazarlaması ve tüketimi arasındaki dinamik etkileşimleri inceleyerek, gıda sistemini kentin fiziksel, sosyal ve kültürel dokusuna işlenen karmaşık bir ağ olarak ele almaktadır. Tarladan sofraya uzanan gıdanı serüveninin dolaşık aşamalarını analiz ederek, öğrenciler kentsel gıda manzaralarına (foodscapes) ve bunların sürdürülebilir planlama, sosyo-ekonomik dinamikler ve toplumsal dayanıklılık üzerindeki daha geniş etkilerine dair eleştirel bir bakış açısı geliştireceklerdir. Ders, aynı zamanda tarım alanları, bostanlar, toptancı hâlleri, pazarlar, mutfaklar ve restoranlar gibi bu ağın farklı paydaşlarıyla ve ayrıca akademik kurumlarla iş birliği geliştirmeyi hedeflemektedir. Gıda çalışmaları disiplininin çok yönlü yapısı göz önüne alındığında, ders hem mekânsal hem de toplumsal boyutları ele alan transdisipliner bir yaklaşım benimseyerek, İstanbul'un karmaşık gıda sistemine bütüncül bir anlayış sunmayı amaçlamaktadır. |
| Dersin İçeriği: | Dersin içeriği, birbiriyle bağlantılı dört modüle göre düzenlenmiştir: Gıda Üretimi: Bu modül, İstanbul'daki gıdanın kökenlerini araştırarak tarım, kentsel bahçecilik ve gıda temini konusundaki tarihi ve çağdaş uygulamaları inceler. Şehrin tarımsal hinterlandı, topluluk bahçeleri ve mevsimlik ve yerel üretimin kentsel gıda sistemlerini şekillendirmedeki rolü ele alınmaktadır. Gıda Dolaşımı: Bu modül, gıdanın çiftliklerden ve limanlardan pazarlar ve mağazalara kadar şehir genelinde nasıl hareket ettiğini araştırır. Taşıma, tedarik zinciri ve dağıtım ağlarının lojistiği incelenerek, İstanbul'un Avrupa ve Asya arasında bir gıda ticareti merkezi olarak benzersiz konumu vurgulanır. Pazarlama ve Sergileme: Gıda alışverişi mekânlarına odaklanan bu modül, İstanbul’un çarşılarını, sokak pazarlarını ve gelişmekte olan perakende trendlerini ele alır. Gıdanın nasıl sergilendiği, reklamının yapıldığı ve pazarlama stratejileri analiz edilerek, bu mekânların kültürel, ekonomik ve sosyal önemi incelenir. Gıda Tüketimi: Bu modül, sokak satıcıları ve yerel lokantalardan lüks restoranlara ve aile mutfaklarına kadar İstanbul'daki yeme-içme pratiklerini derinlemesine inceler. Gıdanın kültürel anlamlarını, yemek etrafındaki sosyal ritüelleri ve küreselleşme, göç ve kentsel gelişimin etkisiyle değişen tüketim kalıplarını ele alır. Bu modüller boyunca ders; saha ziyaretleri, konuk konuşmacılar ve işbirlikçi projeler aracılığıyla öğrencileri pratik hayatın örnekleriyle tanıştırır ve yerel gıda paydaşlarıyla bağlantılar kurmalarını teşvik eder. |
| Dersin Öğrenme Çıktıları (ÖÇ): |
|
| Dersin Öğrenme Yöntem ve Teknikleri | Dersler, Tartışma Oturumları ve Saha Ziyaretleri; * Haftada 60 dakikalık ders anlatımı * Haftada 60 dakikalık tartışma oturumu * Haftada 60 dakikalık saha ziyareti |
HAFTALIK PROGRAM
| Hafta | Konular | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Giriş | |
| 2 | Gıda manzaraları kavramı; üretim, dolaşım, pazar yeri, tüketim ağları ve kentsel-kırsal ikiliği üzerine | |
| 3 | Üretim: İstanbul’un bostanları | |
| 4 | Üretim: Ağaçlı-Yeniköy kırsal alanı | |
| 5 | Üretim: Yedikule Bostanları saha gezisi | |
| 6 | Dolaşım: İstanbul’un halleri ve kapanları | |
| 7 | Dolaşım: Tarladan sofraya | |
| 8 | Dolaşım: Hal saha gezisi | |
| 9 | Pazar: İstanbul’un açık hava/semt pazarları | |
| 10 | Pazar: İstanbul’un çarşıları | |
| 11 | Pazar: Fatih Semt pazarı gezisi | |
| 12 | Tüketim: İstanbul’un restoranları | |
| 13 | Tüketim: Sokak yemekleri ve kamusal alanda yemek | |
| 14 | Tüketim: MSA (Mutfak Sanatları Akademisi) gezisi |
Kadir Has Üniversitesi'nde bir dönem 14 haftadır, 15. ve 16. hafta sınav haftalarıdır.
ZORUNLU ve ÖNERİLEN OKUMALAR
| Her hafta dersleri tamamlayıcı nitelikte seçilmiş okumalar olacaktır. Okuma materyalleri; kitaplar, kitap bölümleri, dergi makalelerinden oluşan bir havuzdan seçilecektir. Örnek referanslar; Cronon, W. (2009). Nature’s Metropolis: Chicago and the Great West. New York: W W Norton. Faroqhi, S. (1984). Towns and Townsmen of Ottoman Anatolia: Trade, Crafts and Food Production in an Urban Setting 1520-1650. Cambridge: Cambridge University Press. Scott, J. C. (2017). Against the Grain: A Deep History of the Earliest States. New Haven: Yale University Press. Steel, C. (2008). Hungry City: How Food Shapes Our Lives. London: Chatto & Windus. Steel, C. (2008). Sitopia: How Food Can Save the World. London: Chatto & Windus. Tsing, A. L. (2015). The Mushroom at the End of the World: On the Possibility of Life in Capitalist Ruins. Oxford: Princeton University Press. doi: 10.4000/lhomme.30449. Tan, H. G. (2020). Pazaryerinden: Üretici pazarları ağları, etkileri ve dönüştürücü süreçleri. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi. 40(1), pp. 163–195. Tan, H. G. (2021). Revealing the circularities in farmers’ market networked infrastructure of Western Anatolia. European Planning Studies. Routledge, pp. 1–22. |
DİĞER KAYNAKLAR
| Saha gezileri, film-belgeseller ve röportajlar |
DEĞERLENDİRME SİSTEMİ
| Yarıyıl İçi Çalışmaları | Sayı | Katkı Payı (%) |
|---|---|---|
| Katılım | 14 | 20 |
| Ödev | 3 | 45 |
| Final Sınavı | 1 | 35 |
| Total: | 18 | 100 |
İŞ YÜKÜ HESAPLAMASI
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Saati | 14 | 3 | 42 |
| Ödev | 3 | 10 | 30 |
| Dersle İlgili Sınıf Dışı Etkinlikler | 10 | 3 | 30 |
| Final Sınavı | 1 | 23 | 23 |
| Toplam İş Yükü (saat): | 125 | ||
1 AKTS = 25 saatlik iş yükü
PROGRAM YETERLİLİKLERİ (PY) ve ÖĞRENME ÇIKTILARI (ÖÇ) İLİŞKİSİ
| # | PY1 | PY2 | PY3 | PY4 | PY5 | PY6 | PY7 | PY8 | PY9 | PY10 |
| OC1 | ||||||||||
| OC2 | ||||||||||
| OC3 | ||||||||||
| OC4 |
Katkı Düzeyi: 1 Düşük, 2 Orta, 3 Yüksek